Şeyh Şaban-I Veli Hz. (Hazreti Pir) Külliyesi

Şeyh Şaban-ı Veli, İlimiz Hanönü ilçesi Çakırçayı Köyü, Cimdar Mahallesinde M.1471 yılında doğmuştur. Doğmadan önce babasını, üç yasında iken de annesini kaybetmiştir. Şaban Efendiyi hayırsever bir hanım himayesine alarak tahsil yaptırmış ve tamamlaması için İstanbul’a göndermiştir. İstanbul’da gerekli ilimler tamamlandığında; hocalarınca icazetnamesi verilerek ilim neşrine müsaade edilmiştir. Kastamonu’ya dönerken Bolu’da Şeyh Hayreddin Tokadi Hazretlerini ziyaret etmiş, burada on iki yıl kalarak olgunluğa erişmiştir. Kastamonu’ya geldiğinde, önce Hisarardı Semtindeki Cemalettin Mescidi avlusunda daha sonra Seyid Sünneti Mescidinde kalmış, bu sırada halk tarafından tanınmaya ve anlaşılmaya başlamıştır.

Halveti Tarikatının Şabaniye kolunun kurucusu Şaban Efendi, dostlarınca Honsalar Camisine davet edilmiştir. Bir süre sonra burası yanınca, Eyüp Halife tarafından Seyyid Sünneti Mescidine yakın bir ev bağışlanmıştır. Hayatta iken, kendisi ve şeyhleri için vakıfname hazırlatmıştır.

4  Mayıs 1569 tarihinde vefat edince, yerine Osman El Halveti geçmiştir. 1925te tekke ve zaviyelerin kapatılmasına kadar yirmi zat, Halveti Tarikatının irşadını sürdürmüştür.

Caminin kitabesinden M.1580 yılında III. Murad’ın Hocası Suca Efendi tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır.

Cami, aynı zamanda Halveti Dergahı dolduğundan, içerde arka tarafta halvethaneler sıralanmaktadır. M.1702 yılında, cami bitişiğindeki derviş odaları, mutfak, pencereler ve halvetler tamir görüştür.

M.1748 senesinde tekrar tamiratı yapılan külliyede, 1950de Vakıflar Genel Müdürlüğünce ve 1968 yılında derneğince tamiratlar, 1998 yılında da vakfınca onarım ve düzenlemeler yaptırılmıştır. Caminin taban ve tavanı ahşaptır. Mihrap alçı süslüdür. Minber ve vaaz kürsüsü ahşap üzeri sedef işlemelidir.

Türbenin yapımına, M.1575 yılında başlanmıştır. Sultan Ahmed’in Sadrazamı, Murat Paşanın Kethüdası Ömer Bey tarafından M.1612 yılında, demirli pencereler üzerine kadar duvar ördürülmüştür.

İki yıl aradan sonra, Küre Kadısı Ulemadan Akkaş (Ökkeş) Efendi ile dergahı Ali Kabucu başlarından Mehmed Ağa’nın, Ulemadan Derviş Ömer Fuadin’in himmetleri ve Kastamonu halkının yardımlarıyla tamamlanmıştır. (M.1615) Türbe içinde, Şaban Efendi ile postnişinlerine ait olmak üzere on altı lahit vardır.

Cami kıble duvarının önünde Seyyid Sünneti Efendinin (vefatı H.864-M.1469) kabri, dergah çevresinde de ulamadan, ricalden medfun olanların kabirleri bulunmaktadır. Külliyenin kuzey tarafında yer alan iki büyük konak, güzel sivil yapı örneklerindendir. Cami tarafında yer alan konak, Vakfınca restorasyonu yapılarak müze olarak hizmete açılmıştır.

Doğu yönündeki diğer konak da sergi salonu olarak kullanılmaktadır. Türbe yanında incecik akan Asa Suyu, berrak ve hafif sudur. Zemzem Suyu tadında olduğundan, halk ve ziyaretçiler tarafından şifalı olduğu inancı mevcuttur.